• Requisitos da declaración de utilidade pública
• Órgano competente para a declaración de utilidade pública e prazo para resolver
• Solicitude de declaración de utilidade pública
• Dereitos e obrigas das asociacións de utilidade pública
• Rendición anual de contas
• Revogación da declaración de utilidade pública

A iniciativa das asociacións, poderán ser declaradas de utilidade pública aquelas nas que concorran os seguintes requisitos:

• Que os seus fins estatutarios tendan a promover o interese xeral.
• Que a súa actividade non estea restrinxida exclusivamente a beneficiar ás persoas asociadas, senón aberta a calquera outra persoa beneficiaria que reúna as condicións e caracteres esixidos pola índole dos seus propios fins.
• Que os membros dos órganos de representación que perciban retribucións non o fagan con cargo a fondos ou subvencións públicas.
• Que conten con medios persoais e materiais adecuados e coa organización idónea para garantir o cumprimento dos fins estatutarios.
• Que se atopen constituídas, inscritas no rexistro correspondente, en funcionamento e dando cumprimento efectivo aos seus fins estatutarios, ininterrompidamente e concorrendo todos os precedentes requisitos, polo menos durante os dous anos inmediatamente anteriores á presentación da solicitude.

O procedemento administrativo de declaración de utilidade pública, potestade de carácter regrada, é un procedemento iniciado a solicitude das asociacións interesadas que debe terminar cunha resolución expresa e motivada, accedendo ou denegando a petición, da persoa titular da Consellería de Presidencia, Xustiza e Deportes, no prazo de seis meses. O vencemento do prazo máximo, sen terse notificada resolución expresa, terá como efecto a desestimación por silencio administrativo. 

Á solicitude (PR310A) de declaración de utilidade pública deberán acompañarse os documentos seguintes:

• Informe xustificativo dos obxectivos da asociación e as razóns da petición para que sexa considerada como de utilidade pública, con especial referencia as súas actividades de interese xeral.
• Memorias, nas que se reflictan as actividades que teña desenvolvido ininterrompidamente durante os dous exercicios económicos anuais precedentes a aquel no que se presenta a solicitude. Ambas memorias, unha por cada exercicio económico, deberán estar asinadas polos membros do órgano de representación da entidade.
• Contas anuais dos dous últimos exercicios pechados, comprensivas do balance de situación, a conta de resultados e a memoria económica, que amosen a imaxe fiel do patrimonio, da situación financeira e dos resultados da entidade. Os devanditos documentos presentaranse asinados polos membros do órgano de representación.
• Certificación da Axencia Estatal de Administración Tributaria na que conste que se atopa ao corrente no cumprimento das obrigas tributarias e que non constan débedas co Estado de natureza tributaria en período executivo.
• Certificación da Axencia Tributaria de Galicia na que conste que se atopa ao corrente no cumprimento das obrigas tributarias e que non constan débedas coa Comunidade Autónoma de natureza tributaria en período executivo.
• Certificación da Tesourería Xeral da Seguridade Social de atoparse ao corrente nas súas obrigas coa Seguridade Social.
• Copia de alta no epígrafe correspondente do Imposto sobre Actividades Económicas, no seu caso.
• Certificación do acordo do órgano da asociación que sexa competente polo que se solicita a declaración de utilidade pública (modelo formato .docx - modelo formato .odt)
• Xustificante do pagamento da taxa correspondente.

As asociacións declaradas de utilidade pública colócanse nunha posición de privilexio fronte ás demais, aínda que, como contrapartida, asumen a carga de ser fiscalizadas pola Administración. E o son porque teñen que manter no tempo os requisitos que fundamentaron a declaración e a atribución dos dereitos correspondentes, e para iso deben observar escrupulosamente determinados deberes de información.

Os dereitos que asisten ás asociacións de utilidade pública son:

• Usar a mención "Declarada de Utilidade Pública" en toda clase de documentos, a continuación da súa denominación.
• Gozar das exencións e beneficios fiscais que as leis recoñezan a favor das mesmas, nos termos e condicións previstos na normativa vixente.
• Gozar de beneficios económicos que as leis establezan a favor das mesmas.
• Asistencia xurídica gratuíta nos termos previstos na lexislación específica.

A declaración de utilidade pública impón ás asociacións uns deberes que facilitan o control do seu adecuado funcionamento, do cumprimento efectivo dos seus fins estatutarios e do correcto destino dos beneficios económicos recibidos.

As obrigas das asociacións de utilidade pública son:

• As entidades deberán render as contas anuais do exercicio anterior no prazo dos seis meses seguintes á súa finalización, e presentar unha memoria descritiva das actividades realizadas durante o mesmo ante o organismo encargado de verificar a súa constitución e de efectuar a súa inscrición no rexistro correspondente, no que quedarán depositadas. Ditas contas anuais deben expresar a imaxe fiel do patrimonio, dos resultados e da situación financeira, así como a orixe, contía, destino e aplicación dos ingresos públicos percibidos.
• Así mesmo, deberán facilitar ás Administracións públicas os informes que estas lles requiran, en relación coas actividades realizadas en cumprimento dos seus fins.

As asociacións declaradas de utilidade pública deberán presentar ante o rexistro no que consten inscritas as contas anuais do exercicio anterior no prazo dos seis meses seguintes á finalización do exercicio económico, acompañando a seguinte documentación:

• Certificación do acordo da asemblea xeral que conteña a aprobación das contas e, no seu caso, o nomeamento dos auditores.
• Contas anuais comprensivas de balance de situación, conta de resultados e memoria económica. Presentadas conforme ás normas previstas no Real decreto 1491/2011, do 24 de outubro, polo que se regula o plan xeral contabilidade das entidades sen fins de lucro. Cando deban ser sometidas a auditoría terán que achegar un exemplar do informe dos auditores asinado.
• Memoria descritiva das actividades do exercicio segundo o modelo previsto na Orde INT/1089/2014, do 11 de xuño. 

As contas anuais e a memoria de actividades deben presentarse asinadas por todas as persoas titulares do órgano de representación.

Os modelos para a rendición anual de contas están dispoñibles nesta ligazón https://www.interior.gob.es/opencms/es/servicios-al-ciudadano/tramites-y-gestiones/modelos-de-solicitud/asociaciones/modelos-para-asociaciones-de-utilidad-publica/

A declaración de utilidade pública impón ás asociacións uns deberes que facilitan o control do seu adecuado funcionamento, do cumprimento efectivo dos seus fins estatutarios e do correcto destino dos beneficios económicos recibidos.

A non rendición de contas en prazo ou a súa rendición con defectos son os principais incumprimentos das asociacións que lexitiman á Administración para iniciar de oficio un procedemento de revogación da utilidade pública, no que asume a carga motivadora e probatoria da mesma. De non ditarse e notificarse resolución expresa no prazo de seis meses, o procedemento de revogación entenderase caducado.